O PiszuA- A A+

Miasto położone na skraju Puszczy Piskiej w południowo-wschodniej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, nad jeziorem Roś i rzeką Pisą, wypływającą z tegoż jeziora.Pisz jest najważniejszym miastem regionu. Jego nazwa jest pochodzenia pruskiego i wywodzi się od wyrazu "pisa", co oznaczało "bagno". Mieszkańcy przyjęli tę nazwę od wypływającej z jeziora Roś rzeki o bagnistych brzegach. Natomiast wzniesiony nad Pisą zamek otrzymał nazwę Johannisburg. Pierwszy przywilej dotyczący osady, która powstała wokół zamku, nadano w 1367 roku. Prawa miejskie otrzymał Pisz w 1645 roku i formalnie przyjął nazwę zamku. Miejscowi Mazurzy nazywali miasto Jańsborkiem i nazwa w tej formie przetrwała aż do 1946 r.

Początkowo jako osada bartna, Pisz w XV wieku przeżywał swój rozkwit. Dzięki jego dogodnemu położeniu wielu kupców z południa zmierzało tędy do Gdańska, podobnie flisacy spławiali towary Pisą do Narwi i Wisły.

Wszystkie dziejowe klęski z przeszłości Ziemi Piskiej nie ominęły także Pisza, ale już na początku XIX wieku miasto ponownie odradza się i w roku 1876 osiąga liczbę około 3.000 mieszkańców. W 1885 r. uruchomiono połączenie kolejowe z Olsztynem i Ełkiem, w 1907 założono wodociąg i gazownię, a w 1913 r. rzeźnię miejską.Tradycje przemysłowe Pisza, z uwagi na bogate obszary leśne i płytko zalegające pokłady rudy darniowej, związane są z przetwórstwem drzewnym (tartak) i metalurgicznym (huta w Wądołku, hamernie w Wiartlu i Jaśkowie). Z czasem rozwinął się zwłaszcza przemysł drzewny - tartak piski, przekształcony w Zakłady Przemysłu Sklejek, stworzył trzon tego przemysłu.

W Piszu urodziło się dwóch wybitnych ludzi: Jerzy Pisański (XVIIIw), uczony, autor pierwszej historii Prus, i Gustaw Gizewiusz (XIXw), wybitny działacz mazurski, autor głośnej pracy "Polska kwestia językowa w Prusach", współredaktor dwóch gazet wychodzących w języku polskim na Mazurach.

Miasto po II wojnie światowej odbudowano, a ludność z 6.400 .w 1939 roku wzrosła do 19.375 mieszkańców (luty 1992r). W ostatnich dwóch latach wzrosła sieć usług, powstało wiele sklepów spożywczych i przemysłowych.