Pierwsi Żydzi zamieszkali na stałe w Piszu (Johannisburg) około 1812 roku. W 1847 roku powstała gmina wyznaniowa, utworzono kirkut (cmentarz), a w 1864 r. zbudowano synagogę. W okresie największego rozkwitu żydowska diaspora liczyła ponad 160 osób. Żydzi jako lojalni obywatele Prus, a potem Niemiec, wrastali w lokalną społeczność i życie miasteczka. Szykany wobec Żydów rozpoczęły się wraz z dojściem NSDAP do władzy i ogarnęły całe przedwojenne Niemcy. Ustawy norymberskie odebrały Żydom najpierw obywatelstwo, a potem ochronę prawną i własność. Tylko nieliczni zdołali wyjechać za granicę i uratować się przed Holokaustem. Większość johannisburskich Żydów trafiła najpierw do gett, a potem do obozów koncentracyjnych, m. in. Stutthofu, Auschwitz i Treblinki.

   „Obecność Żydów w moim mieście – przeszłość i współczesność” to film zrealizowany przez uczniów II Liceum Ogólnokształcącego w Piszu. Na początku miał być to tylko materiał filmowy na jedną z lekcji wiedzy o kulturze, jednak projekt został rozbudowany. Prace nad scenariuszem, zdjęcia, montaż i tłumaczenie ostatecznej wersji filmu na język angielski zajęły sześć miesięcy. Nad filmem pracowało ośmioro uczniów – Sara Felińska, Aleksandra Kłok, Marta Liżewska, Karolina Stachelek, Oskar Polak, Igor Żarnowski, Oliwia Fajdek i Bartłomiej Podsiad.  Projekt został zrealizowany pod opieką p. Agnieszki Bagińskiej – nauczycielki języka polskiego i wiedzy o kulturze w Zespole Szkół Nr 1 w Piszu.  

   Wysiłek został jednak doceniony i nagrodzony. Film zajął III miejsce na Międzynarodowym Konkursie Filmów Krótkometrażowych w Wiedniu. Jesienią odbędzie się specjalny pokaz filmu w Muzeum Ziemi Piskiej, które współpracowało z jego autorami podczas realizacji. Będzie można dowiedzieć się, gdzie w Piszu była synagoga, gdzie można odnaleźć ślady cmentarza, a także jak wyglądają młodzi dokumentaliści. Zapraszamy.